سوآپ ارز کراس (Cross currency swap) یک توافق قراردادی بین دو طرف برای مبادله پرداخت‌های بهره و اصل پول، به صورت پول قرض‌شده، در دو ارز جداگانه است. سوآپ ارز کراس نوعی از محصولات فرابورس است که در بازار ارز وجود دارد؛ جایی که سرمایه گذاران جفت ارزهای مختلف را از طریق یک پلتفرم فارکس مبادله می‌کنند. از آنجایی که آنها در یک صرافی متمرکز معامله نمی‌شوند، می‌توانند در هر نقطه از قرارداد سفارشی شوند.
سوآپ ارز کراس چیست؟
روش کار قرارداد سوآپ به این صورت است: طرف اول مقدار مشخصی ارز خارجی را با نرخ ارز فعلی از طرف مقابل قرض می‌کند. در عوض، مبلغ مربوطه را به طرف مقابل ارز خود وام می‌دهد. هر دو طرف در طول مدت قرارداد به ارزهایی که هر دو دریافت کرده‌اند بهره می‌پردازند. نرخ بهره با توجه به شاخص ارز محاسبه می‌شود و می‌تواند ثابت، متغیر و یا هر دو حالت باشد.
سه هدف اصلی برای سوآپ ارز کراس متقابل وجود دارد که به شرح زیر است:
- برای جلوگیری از نوسانات نرخ ارز. این امر به ویژه برای سرمایه گذاران نهادی مفید است؛ زیرا پوشش ارزی به کاهش ریسک قرار گرفتن در معرض تغییرات قیمت ارز کمک می‌کند.
- برای تضمین بدهی ارزان تربا استفاده از وام‌های متوالی، تریدرها ارز را با بهترین نرخ موجود وام می‌گیرند و سپس آن را با بدهی به ارز مورد نظر خود مبادله می‌کنند.
- برای استفاده در مواقع بحران مالی به عنوان یک پوشش ریسک. سوآپ‌های مبتنی بر ارز متقابل به کشورها این امکان را می‌دهد تا ارزهای خود را به سایر کشورهایی که در وضعیت بحران نقدینگی قرار دارند، به عنوان وامی که باید با سود بازپرداخت شود، قرض دهند.
پوشش سوآپ ارز کراس
همانطور که گفته شد، سوآپ ارز کراس می‌تواند به عنوان یک استراتژی پوشش ریسک در بازار فارکس استفاده شود. اگر یک شرکت معاملاتی معامله‌ای در سطح بین المللی انجام دهد، ممکن است نوعی ریسک ارزی را تجربه کند. این موضوع زمانی رخ می‌دهد که قبل از تبدیل مجدد ارز خارجی به ارز مورد نظر خود، نرخ تبدیل تغییر می‌کند. در دوره‌های اقتصادی یا سیاسی پرنوسان، نرخ مبادله بین ارزها می‌تواند نوسان داشته باشد و این ممکن است منجر به کاهش ارزش کل پرتفوی شود. در چنین شرایطی سوآپ ارز کراس برای پوشش ارزی مفید است.
تفاوت بین سواپ ارز کراس و سواپ فارکس
اگرچه آنها شباهت‌هایی با سایر محصولات دارند، مانند سواپ فارکس و قرارداد فوروارد در فارکس، تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد که معاملات ارز کراس را کنار می‌گذارد. سوآپ‌های مبتنی بر ارز کراس، مشتقات ارزی هستند که عمدتاً بر پرداخت‌های بهره متمرکز شده‌اند. از سوی دیگر، سوآپ های فارکس هیچ سودی را بین طرفین مبادله نمی‌کنند و مبلغ اصلی مبادله شده در پایان قرارداد با ارزش اولیه متفاوت است. هر دو ابزار فارکس توسط شرکت‌های بزرگ و سرمایه گذاران نهادی استفاده می‌شود. سوآپ های ارز کراس را می‌توان به عنوان ابزار بلند مدت در نظر گرفت، زیرا قراردادهای آنها اغلب می‌تواند چندین دهه طول بکشد، در حالی که سرمایه گذاران می‌توانند سوآپ های فارکس را روزانه مبادله کنند؛ این موضوع آنها را برای سرمایه گذاری کوتاه مدت مناسب‌تر می‌کند.
سواپ ارز کراس در مقابل قرارداد فوروارد فارکس
سوآپ های ارز متقابل به روشی مشابه قراردادهای فیوچرز کار می‌کنند. این توافق بین خریدار و فروشنده برای معامله یک ابزار مالی با قیمتی مشخص در مقطعی در آینده است. قرارداد فیوچرز نوعی محصول مشتقه است که مشابه قراردادهای فیوچرز و معاملات آپشن است. با این حال، معاملات فیوچرز نیز با ریسک نرخ بهره سروکار ندارد و تنها می‌تواند برای پوشش ریسک تغییر نرخ ارز و بازپرداخت اصل وام استفاده شود. بنابراین، قراردادهای فیوچرز و معاملات فیوچرز فارکس تمام جنبه‌های ریسک ارز را پوشش نمی‌دهند، که این موضوع جذابیت سوآپ ارز متقابل را برای سرمایه گذاران توضیح می‌دهد.
سواپ ارز کراس چگونه قیمت گذاری می‌شود؟
قیمت گذاری سواپ ارز کراس معمولاً به دلیل قیمت متفاوت هر ارز دشوار است. طبق قوانین سنتی معاملاتی که هزینه تامین مالی در هر ارز برابر با نرخ شناور آن است، اسپرد ارز کراس صفر خواهد شد. با این حال، سرمایه‌گذاران از نظر دسترسی به ارزها سطح متفاوتی دارند، و بنابراین، هزینه های تامین مالی محاسبه نمی‌شود.
سرمایه گذاران راهی برای حل این مشکل پیدا کرده‌اند. آنها اکنون می‌توانند یک ارز را به عنوان ارز تامین مالی انتخاب کنند. سپس جریان‌های نقدی آتی با نرخ بهره بازار که در زمان ارزیابی قابل اعمال است تنزیل می‌شوند. مجموع جریان‌های نقدی حاصل از ارز خارجی به قیمت نقدی آن مبادله شده و سپس تنزیل می‌شود. سواپ ارز کراس با سایر مشتقات نرخ بهره متفاوت است؛ زیرا همیشه مبادله‌ای با مبلغ واقعی یا اسمی وجود دارد.
جمع بندی
سوآپ‌های مبتنی بر ارز کراس می‌توانند به طور موثر برای پوشش ریسک ارز در بازار فارکس استفاده شوند. البته این ابزار ممکن است برای تریدرهای کوتاه مدت که ابزار ساده تری مانند سوآپ فارکس را ترجیح دهند مناسب نباشند.
با این حال، برای تریدرهای نهادی و شرکت‌های بزرگ که با معامله ارز خارجی (فارکس) در مقیاس بین المللی سر و کار دارند، سوآپ ارز کراس ممکن است راه حل مناسبی برای معامله فارکس باشد.
